ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ.ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΚΟΡΟΪΔΙΑ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ
Το ημερολόγιο έγραφε τότε 2005 και ήταν η τέταρτη χρονιά της Ελλάδας στη
ζώνη του ευρώ. Επτά χρόνια μετά και συγκεκριμένα στις 14 Φεβρουαρίου
του 2012 ο κατώτερος μισθός της ΕΓΣΣΕ μειώθηκε στα 586 ευρώ μεικτά,
περίπου 490 ευρώ καθαρά.
Δεδομένου ότι η επιστροφή στο 2005 αφορά μόνον τον κατώτερο βασικό μισθό και όχι το κόστος διαβίωσης και το δείκτη τιμών καταναλωτή -που παραμένουν στα επίπεδα του 2012- ερωτηματικό αποτελεί το πώς μπορεί κάποιος εργαζόμενος, μάλιστα με πλήρη απασχόληση πενθήμερου και οκτάωρου, να ζήσει με 490 ευρώ το μήνα. Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το μέσο δείκτη τιμών καταναλωτή του 2010, με τον προηγούμενο κατώτερο μισθό της ΕΓΣΣΕ -751 ευρώ μεικτά- η αγοραστική δύναμη ενός εργαζόμενου ήταν με πραγματικούς όρους οριακά στα επίπεδα του μακρινού 1984. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ ο νέος μειωμένος κατώτερος μισθός οδηγεί την αγοραστική δύναμη προ 1982. Συνδικαλιστές και εργατολόγοι υποστηρίζουν πως αυτή η εξέλιξη -ο κατώτερος μισθός να επιστρέφει στο 2005 και η αγοραστική δύναμη κάπου στο 1980- αμφισβητεί για πρώτη φορά έπειτα από περίπου 35 χρόνια τη βιοποριστική διάσταση και λειτουργία του μισθού ενός εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση. Αυτή η αμφισβήτηση γίνεται πιο έντονη από δύο στοιχεία. Πρώτον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που αποτυπώνονται και στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κινείται στο επίπεδο του 2,6%. Περίπου σε αυτό το ποσοστό θα ήταν οι αυξήσεις στους κατώτερους μισθούς βάσει της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων τον Ιούλιο. Αυτή η αύξηση δεν θα δοθεί, οπότε η πραγματική μείωση του κατώτερου μισθού θα είναι τελικά στο επίπεδο του 24% με 24,6%. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ η πραγματική ζημιά θα είναι ακόμη μεγαλύτερη για τους χαμηλόμισθους -σε σχέση με τα μέσα εισοδήματα- καθώς ο πληθωρισμός γι’ αυτούς είναι μεγαλύτερος εξαιτίας της διάρθρωσης της κατανάλωσης των νοικοκυριών τους. Δεύτερον, η μείωση του αφορολόγητου στα 5.000 ευρώ αναδρομικά από 1.1.2011 θα οδηγήσει τους εργαζόμενους των 586 ευρώ για δεύτερη χρονιά στα ταμεία της εφορίας παρά τη μείωση των μισθών τους. Αυτό το στοιχείο έχει εντοπιστεί και από το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, που εκτιμά ότι το κοκτέιλ της μείωσης των κατώτερων μισθών και της αύξησης των φόρων για τους χαμηλόμισθους θα οδηγήσει στα όρια της φτώχειας περίπου έναν στους τέσσερις εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση. Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους τρεις;
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας το μέσο μισθολογικό κόστος στην Ελλάδα -περίπου 1.950 ευρώ μεικτά το μήνα- υποβλήθηκε μέσα στη διάρκεια του 2011 σε ένα κούρεμα περίπου κατά 15%, με τάση να φτάσει το 20% μέσα στο 2012, και όλα αυτά πριν να ψηφιστούν το δεύτερο μνημόνιο και τα μέτρα για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Αυτό το κούρεμα σε συνδυασμό με το πάγωμα των μισθών το 2010 έχει επιστρέψει την αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στα επίπεδα του 2001-2002. Αξίζει να σημειωθεί πως ο μέσος μισθός των 1.950 ευρώ είναι πολύ λιγότερο πραγματικός από το διάμεσο μισθό των 1.550 ευρώ μεικτά, κοντά στον οποίο ήταν μέχρι και το 2010 περίπου το 50% των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση.
Δεδομένου ότι η επιστροφή στο 2005 αφορά μόνον τον κατώτερο βασικό μισθό και όχι το κόστος διαβίωσης και το δείκτη τιμών καταναλωτή -που παραμένουν στα επίπεδα του 2012- ερωτηματικό αποτελεί το πώς μπορεί κάποιος εργαζόμενος, μάλιστα με πλήρη απασχόληση πενθήμερου και οκτάωρου, να ζήσει με 490 ευρώ το μήνα. Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το μέσο δείκτη τιμών καταναλωτή του 2010, με τον προηγούμενο κατώτερο μισθό της ΕΓΣΣΕ -751 ευρώ μεικτά- η αγοραστική δύναμη ενός εργαζόμενου ήταν με πραγματικούς όρους οριακά στα επίπεδα του μακρινού 1984. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ ο νέος μειωμένος κατώτερος μισθός οδηγεί την αγοραστική δύναμη προ 1982. Συνδικαλιστές και εργατολόγοι υποστηρίζουν πως αυτή η εξέλιξη -ο κατώτερος μισθός να επιστρέφει στο 2005 και η αγοραστική δύναμη κάπου στο 1980- αμφισβητεί για πρώτη φορά έπειτα από περίπου 35 χρόνια τη βιοποριστική διάσταση και λειτουργία του μισθού ενός εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση. Αυτή η αμφισβήτηση γίνεται πιο έντονη από δύο στοιχεία. Πρώτον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που αποτυπώνονται και στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κινείται στο επίπεδο του 2,6%. Περίπου σε αυτό το ποσοστό θα ήταν οι αυξήσεις στους κατώτερους μισθούς βάσει της συμφωνίας των κοινωνικών εταίρων τον Ιούλιο. Αυτή η αύξηση δεν θα δοθεί, οπότε η πραγματική μείωση του κατώτερου μισθού θα είναι τελικά στο επίπεδο του 24% με 24,6%. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ η πραγματική ζημιά θα είναι ακόμη μεγαλύτερη για τους χαμηλόμισθους -σε σχέση με τα μέσα εισοδήματα- καθώς ο πληθωρισμός γι’ αυτούς είναι μεγαλύτερος εξαιτίας της διάρθρωσης της κατανάλωσης των νοικοκυριών τους. Δεύτερον, η μείωση του αφορολόγητου στα 5.000 ευρώ αναδρομικά από 1.1.2011 θα οδηγήσει τους εργαζόμενους των 586 ευρώ για δεύτερη χρονιά στα ταμεία της εφορίας παρά τη μείωση των μισθών τους. Αυτό το στοιχείο έχει εντοπιστεί και από το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, που εκτιμά ότι το κοκτέιλ της μείωσης των κατώτερων μισθών και της αύξησης των φόρων για τους χαμηλόμισθους θα οδηγήσει στα όρια της φτώχειας περίπου έναν στους τέσσερις εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση. Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους τρεις;
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας το μέσο μισθολογικό κόστος στην Ελλάδα -περίπου 1.950 ευρώ μεικτά το μήνα- υποβλήθηκε μέσα στη διάρκεια του 2011 σε ένα κούρεμα περίπου κατά 15%, με τάση να φτάσει το 20% μέσα στο 2012, και όλα αυτά πριν να ψηφιστούν το δεύτερο μνημόνιο και τα μέτρα για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Αυτό το κούρεμα σε συνδυασμό με το πάγωμα των μισθών το 2010 έχει επιστρέψει την αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στα επίπεδα του 2001-2002. Αξίζει να σημειωθεί πως ο μέσος μισθός των 1.950 ευρώ είναι πολύ λιγότερο πραγματικός από το διάμεσο μισθό των 1.550 ευρώ μεικτά, κοντά στον οποίο ήταν μέχρι και το 2010 περίπου το 50% των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση.
Στην εποχή της... δραχμής
Έτσι με δεδομένο ότι κουρεύτηκε και ο διάμεσος μισθός, φτάνοντας περίπου τα 1.300 ευρώ, η αγοραστική δύναμη των περίπου δύο στους τέσσερις εργαζόμενους πρέπει να βρίσκεται προ 2001, έχει επιστρέψει δηλαδή στην εποχή της… δραχμής, με το μέσο δείκτη τιμών καταναλωτή να διατηρείται στα επίπεδα του 2012. Αυτή η μεταβολή σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει οδηγήσει στη μείωση της αγοραστικής δύναμης των μέσων ετήσιων αποδοχών από το 86% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 15 στο 78,5%, κάτω δηλαδή από τα επίπεδα της Κύπρου (80%) και πιο κοντά στα επίπεδα της Πορτογαλίας (72%). Και η επόμενη μέρα;
Δεδομένου ότι ο διάμεσος μισθός προκύπτει κατά κύριο λόγο από τις κλαδικές συμβάσεις εργασίας, ο αργός θάνατός τους μέχρι το Μάιο του 2013 αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω πιέσεις και στους μισθούς και στην αγοραστική δύναμη. Με βάση την ερμηνευτική εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας για τον εφαρμοστικό νόμο του δεύτερου μνημονίου οι ατομικές διαπραγματεύσεις της νέας εποχής θα έχουν ως αφετηρία αυτά που προβλέπει η νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Ειδικότερα μετά τη λήξη της μετενέργειας μιας σύμβασης εργασίας διατηρούνται ο βασικός μισθός και τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας, μέχρι να αντικατασταθούν από τους όρους νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας. Όμως «όσον αφορά τη σύναψη νέας ή τροποποιημένης ατομικής σύμβασης εργασίας, εργοδότες και εργαζόμενοι μπορούν να συμφωνήσουν αμοιβές τουλάχιστον στο ύψος των μισθών και ημερομισθίων της παραγράφου 1α του άρθρου 1 της παρούσας εγκυκλίου» -η παράγραφος 1α αφορά τα κατώτερα όρια των μισθών της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας μειωμένα κατά 22%. Πολλοί εργατολόγοι εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη ερμηνεία ανοίγει το δρόμο για ατομικές συμβάσεις στα όρια της ΕΓΣΣΕ, που θα αντικαταστήσουν τους μισθούς των κλαδικών συμβάσεων εργασίας, καθώς πιστεύουν ότι έχει καταστραφεί ο μηχανισμός της συλλογικής διαπραγμάτευσης -ακόμη και οι επιχειρησιακές συμβάσεις που έχουν υπογράψει ενώσεις προσώπων υπερισχύουν των κλαδικών, ενώ παράλληλα έχει περιθωριοποιηθεί ο ρόλος του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας. Πάντως τις τελευταίες ημέρες υπάρχουν κάποιες λίγες εξαιρέσεις στον κανόνα των νέων επιχειρησιακών στα όρια της ΕΓΣΣΕ -δύο από αυτές στη Θεσσαλονίκη, η μία σε εργοστάσιο παραγωγής πρώτων υλών για μπαταρίες και η άλλη σε μεγάλη ζυθοποιία- όπου τα σωματεία των εργαζομένων κατάφεραν να υπογράψουν συμβάσεις με μικρές αυξήσεις στους μισθούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου